مقالات

خبرنگار چه می کند؟

 ۱۳۹۸/۰۳/۱۱
خبرنگار کسی است که به حرفه خبرنگاری مشغول است؛ یعنی خبر و گزارش های خبری را برای چاپ در روزنامه ها، مجله ها و نشریات و یا برای پخش از رادیو، تلویزیون و یا اینترنت گردآوری، انتخاب و ارائه می کند یا بر انجام این کارها نظارت دارد.
 
خبرنگاران مطبوعاتی، یعنی خبرنگارانی که برای رسانه های چاپی کار می کنند، شامل چند گروه هستند:
 
نویسندگان: در زمینه های گوناگون می نویسند. این مطالب از جمله به صورت یادداشت، مقاله، تحلیل، نقد و مرور منتشر می شوند؛
 
خبرنگاران و گزارشگران: معمولا خود، اطلاعات را گردآوری می کنند؛
 
دبیران سرویس یا دستیاران سردبیر: مطالبی را که دیگران نوشته اند بررسی، اصلاح و آماده چاپ می کنند؛
 
گزارشگران و خبرنگاران تخصصی: در مورد موضوع یا زمینه خاصی تخصص دارند؛
 
سردبیران: تیمی از خبرنگاران نگاران را سرپرستی می کنند.
 
برای بسیاری، خبرنگاری یک شغل تمام وقت است و تنها منبع درآمد آنان به شمار می آید. اما این شغل در عین حال برای کسانی که به حرفه دیگری مشغولند و هر هفته تنها چند ساعتی را صرف روزنامه نگاری می کنند نیز مناسب است. حتی روزنامه نگارانی هم هستند که به این حرفه، به عنوان یک سرگرمی نگاه می کنند. معمولا چنین روزنامه نگارانی، گزارش هایی را برای روزنامه های محلی تهیه می کنند تا نامشان در بالای مطالبشان چاپ شود!
 
در برخی از کشورها هرکسی که دلش بخواهد می تواند خود را خبرنگار بنامد. در جاهای دیگر، تنها کسانی روزنامه نگار خوانده می شوند که دوره های درسی مشخصی را به پایان رسانده اند.
 
امروزه بسیاری از رسانه ها دوره های آموزشی ویژه ای برای خبرنگاران خود تدارک می بینند. روزنامه نگاران آینده به طور فزاینده ای نیازمند آن هستند که پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، در دوره های تخصصی آموزش روزنامه نگاری نیز شرکت کنند.
 
کارفرمایان در جست و جوی کسانی هستند که بیش از هرچیز دارای طبعی کنجکاو، علاقه و انرژی باشند و از امور جاری جامعه آگاه باشند. اگر نویسنده خوبی هم باشید دیگر چه بهتر. بیشتر روزنامه نگاران کار خود را به عنوان کارآموز روزنامه نگاری از سطوح پایین و با دستمزد اندک آغاز می کنند.
 
بهتر است که دوم شویم اما خبر را دقیق بدهیم"
 
سر جفری کاکس که گاهی از او به عنوان بهترین خبرنگار و برنامه ساز تلویزیونی در بریتانیا یاد می شود، گفته بود که خودش وسواس دقت و صحت دارد. او می گوید:
 
"مهم ترین وظیفه ای که برای گردآوری اطلاعات دقیق و درست در زندگی ام داشته ام مربوط به زمان جنگ است که افسر ارتش بودم. وظیفه من این بود که هر روز عصر اطلاعات درست درباره مواضع دشمن را در اختیار نظامیانی بگذارم که روز بعد به مصاف آنها می رفتند. صحت اطلاعات من ظرف 24 ساعت به بوته آزمایش گذاشته می شد،گاهی اوقات آزمایشی خونین، که برای من تجربه بزرگ و مهمی بود. من همیشه بر این عقیده بوده و هستم که وظیفه روزنامه نگار همین است. او باید پی به واقعیت های مسلمی ببرد که گویی روز بعد مردم جان خود را بر سر آن به خطر می اندازند."
 
اگر بخواهید اعتبار خود را حفظ کنید و قابل اعتماد بمانید، رعایت دقت و صحت ضروری است. مخاطب شما، اشتباه ها را فراموش نمی کند و آنها را نادیده نمی گیرد. اگراشتباه تکرار شود، مخاطب به تمام گزارش های بعدی، اگرچه اشتباهی هم در آنها نباشد، مظنون می شود.
 
اشتباه در خبر رسانی می تواند هزینه ای بسیار سنگین، در بر داشته باشد. کسانی که حس کنند اشتباه شما به آنان لطمه زده است، به احتمال زیاد سعی خواهند کرد با توسل به دادگاه این لطمه را جبران کنند و دادگاه هم با آنان همدلی خواهد کرد.
 
دادگاه ها با کسانی که اشتباه می کنند، مدارا نمی کنند. آنها نمی خواهند توجیه هایی از این قبیل بشنوند که "آن روز از لحاظ خبری روز شلوغی بود"، یا " آن روز من در تحریریه تنها بودم و نمی دانستم چگونه صحت خبر را قبل از انتشار بررسی کنم".
 
بی بی سی به کارمندان خود یادآوری می کند که:
 
"بی بی سی باید دقیق باشد. تحقیق در مورد موضوعاتی که پوشش داده می شود باید موشکافانه انجام گیرد. ما باید همیشه آماده باشیم که خبر ها را بررسی کنیم، آنها را با منابع دیگر تطبیق دهیم و مقابله کنیم و برای اینکه صحت خبرها تضمین شود با دیگران مشورت کنیم. در صورت امکان ما باید با حضور در محل واقعه، خبر دست اول به دست آوریم. اما اگر امکان نداشت در محل واقعه حضور پیدا کنید، با کسانی صحبت کنید که آنجا بوده اند."
 
کدام خبرنگار را تحسین می کنید و چرا؟
 
یک لحظه به روزنامه نگارانی فکر کنید که آنها را تحسین می کنید. آنها چه کسانی هستند، و شما چه چیزی را در وجود آنها تحسین می کنید؟
 
شما احتمالا از میان روزنامه نگاران برجسته، چند نفر را به عنوان الگو انتخاب کرده اید. با این همه شاید به کار بسیاری از خبرنگاران خرده می گیرید و معتقدید که می توانید بهتر از آنها کار کنید.
 
در هر حال می توانید با مطالعه سابقه کار روزنامه نگاران دیگر و خواندن آثار آنها چیزهای بسیاری بیاموزید. با دنبال کردن شیوه کار پیشروان این حرفه، به فکرها و الهام های بسیار تازه تری دست خواهید یافت.
 
آنها از چه شیوه ای استفاده می‌کنند که به نظر شما ارزشمند است؟ چطور می توانید موفقیت آنها را تکرار کنید؟
 
از چه چیزی در کار آنها خوشتان نمی آید؟ چطور می توانید از اشتباهاتی که آنها کرده اند بپرهیزید؟
 
آنها از چه چیز این حرفه خوششان می آید و در این باره که کار روزنامه نگاری چگونه باید انجام گیرد، چه نظری دارند؟
 
آیا خبرنگاران خوب، خبرنگار به دنیا می‌آیند یا خوب پرورش پیدا می کنند؟
 
همه خبرنگاران خوب بدون تردید ویژگی هایی دارند که آموزش دادن آنها اگر غیر ممکن نباشد، سخت است. خبرنگاران خوب علاوه بر کیفیات دیگر، دارای این خصوصیات هستند:
 
کنجکاوند؛
 
پرسشگرند؛
 
تحلیلگرند؛
 
صادقند ؛
 
خوب ارتباط برقرار می کنند؛
 
خود را وقف کارشان می کنند؛
 
استقلال فکر دارند؛
 
توانایی تشخیص و جدا کردن اطلاعات مهم از غیر مهم را دارند؛
 
روشن و مختصر می نویسند.
 
فرض کنیم که شما این کیفیات را در خود سراغ دارید. خوب، آیا شما خود به خود این توانایی را دارید که به عنوان یک خبرنگار حرفه ای فعالیت کنید؟ معلوم است که نه. مهارت های تخصصی بی شماری وجود دارد که باید آنها را بیاموزید. این روند در سرتاسر دوران کاری شما ادامه پیدا خواهد کرد.
 
هدف این طرح و دوره آموزشی این است که به شما کمک کند تا در این حرفه هیجان انگیز و پرچالش پیش بروید.
 
خبرنگاران تخصصی چه کسانی هستند و در کجا کار می کنند؟
 
بیشتر خبرنگاران به کارهای عمومی می پردازند و هرنوع خبر یا گزارشی تهیه می کنند. اما تعدادی از آنها در زمینه خاصی تخصص دارند؛ مانند:
 
سیاست (داخلی یا بین المللی)
 
جنایی یا حوادث
 
بهداشت
 
آموزش و پرورش
 
فرهنگ و هنر
 
بازرگانی و اقتصاد
 
ورزش
 
برخی از خبرنگاران، یک حوزه خاص جغرافیایی مانند یک کشور یا یک شهر را پوشش می دهند که به حوزه آنها مشهور است.
 
خبرنگاران تخصصی که زمینه یا حوزه خاصی را پوشش خبری می دهند، گزارشگر نیز نامیده می شوند.
 
خبرنگاران در سازمان های متعددی کار می کنند. تعداد این سازمان ها پیوسته رو به افزایش بوده است. روزنامه نگاران مطبوعاتی با سازمان هایی از این قبیل کار می کنند:
 
روزنامه ها، مجله ها و نشریات تخصصی
 
آژانس های خبری و اطلاع رسانی
 
دفاتر مطبوعاتی و روابط عمومی
 
سایت ها یا پایگاه های اینترنتی
 
دیگر روزنامه نگاران با سازمان های دیگری از این قبیل کار می کنند:
 
ایستگاه های رادیویی
 
ایستگاه های تلویزیونی
 
سرویس های متنی تلویزیونی
 
و موسسه های تهیه عکس های خبری
 
هر رسانه یا سازمانی که روزنامه نگاری را استخدام می کند، از او انتظار دارد که درک درستی از مخاطبان، یعنی خوانندگان، شنوندگان و بینندگان آن رسانه یا سازمان داشته باشد.
 
آنچه برای مخاطبان میانسال و خانواده ها مناسب است، معمولا به کار نوجوانان نمی آید؛ زیرا بزرگسالان معمولا نگران کار، مسکن، تحصیل فرزندان و مراقبت از سالخوردگان هستند، در حالی که نوجوانان ممکن است تنها به فکر آخرین موسیقی های پاپ و تازه ترین ستارگان موسیقی باشند.
 
خبرنگاران موفق، نیازهای مخاطبان مختلف را درک می کنند و در پی برآورده کردن این نیازها از راه های مناسب هستند.
 
خبر را به منبع آن نسبت دهید
 
منابع خود را تا جایی که امکان دارد معرفی کنید و در متن خبر خود از آنها نامببرید:
 
"شاهدان عینی می گویند که هواپیما پس از بلند شدن از زمین به شدت به سمت چپ منحرف شد."
 
"مقام های پلیس می گویند که ده هزار نفر در تظاهرات شرکت داشتند، اما سازمان دهندگان تظاهرات می گویند تعداد شرکت کنندگان بیشتر بوده است."
 
"خبرگزاری فرانسه گزارش داده که گمان می رود بیش از ده نفر کشته شده باشند."
 
این کار "نسبت دادن" خوانده می شود و نشان می دهد که شما اطلاعات، شایعه یا نظر را به عنوان واقعیت محض عرضه نمی کنید. خوانندگان، بینندگان یا شنوندگان شما خود تصمیم می گیرند که این اطلاعات را بپذیرند یا نپذیرند.
 
کدام اطلاعات را باید با ذکر منبع بیاوریم؟ باید منبع هر گفته‌ای را ذکر کنید مگر آن که:
 
‏- آن اطلاعات موثق (‏Established information‏) باشد (مثلا نتیجه بازی فوتبال ‏دو تیم ‏که نیازی نیست آن را از زبان مربی تیم یا رییس ورزشگاه ذکر کنید، یا ‏بمباران هسته‌ای ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم).
 
‏- آن اطلاعات به طور کامل در دسترس عموم باشد، مثل مدارکی که در دادگاه‌های ‏علنی ‏مطرح می‌شود.
 
‏- وقتی که خود گزارشگر یا عکاس موسسه خبری در صحنه باشد. مثلا به چشم ‏خودش دیده باشد ‏که پلیس تظاهرکننده‌ها را کتک زده است.
 
همچنین نیازی ندارید منبع اطلاعات بدیهی را ذکر کنید؛ یک تحلیل‌گر ‏نظامی ‏گفت: «انهدام نیمی از ارتش رم اتفاق بسیار بدی است.»
 
چرا کار خبرنگاران مهم است؟
 
رسانه منصف و آزاد و مستقل، نیروی قدرتمندی است. همین نکته، زیربنای کار آینده شما و همه آن چیزهایی است که برای این حرفه فرا می گیرید.
 
وظیفه خبرنگار این است که مراقب کسانی باشد که در قدرت هستند: از آنها سوال کند و اطمینان یابد که صاحبان قدرت، از قدرت خود به درستی و در جهت تامین منافع عمومی استفاده می کنند.
 
برخی از مردم از رسانه ها به عنوان رکن چهارم جامعه دموکراتیک یاد می کنند و آن را شبیه قوای مجریه، مقننه و قضاییه می دانند. در این گفته عنصری از حقیقت نهفته است. در یک کشور امروزی، رسانه ها ابزار لازم برای بازرسی و ایجاد توازن را نیز فراهم می آورند.
 
کلمه "میدیا" به معنای "رسانه ها" از زبان لاتین مشتق شده و به معنی واسط یا چیزی است که بین دو چیز دیگر قرار دارد. رسانه بین مقامات و توده مردم جای دارد و واسط بین آنهاست. از این نظر، لازم نیست که یکی از دو طرف حتما در موضع قدرت باشد. رسانه می تواند واسطه ای باشد بین هرکسی که حرفی برای گفتن دارد و همه کسانی که آن سخن را می شنوند یا می خوانند. روزنامه نگاران به توده مردم اطلاع می رسانند و نظرات مردم را به کسانی که در راس قدرت قرار دارند منتقل می کنند.
 
دانایی، توانایی است؛ اگر مردم به خوبی مطلع شوند و به آگاهی دست یابند، می توانند صاحب قدرت شوند. اگر مردم از تغییراتی که بر زندگی آنها اثر خواهد گذاشت با خبر باشند، برای مواجهه با مشکلات در وضعیت بهتری خواهند بود. در یک نظام مبتنی بر آرای عمومی، دانستن اهمیت ویژه ای دارد زیرا به رای دهندگان کمک می کند که در انتخابات دست به انتخاب آگاهانه بزنند.
 
خبرنگاری پرسشگرانه همچنین می تواند مانع فساد شود زیرا مفسدین از اینکه افشا شوند در هراس خواهند بود. اگر سیاستمداران می خواهند اعتماد رای دهندگان را جلب کنند باید شفاف و مسئولانه عمل کنند.
 
وسایل ارتباط جمعی دانایی را تکثیر می کنند و در اختیار عموم قرار می دهند. آنچه تنها یک نفر می داند می تواند از طریق مطبوعات، رادیو، تلویزیون و اینترنت به میلیون ها نفر دیگر منتقل شود. همین نکته، یکی از دلایل سنگینی مسئولیت خبرنگاران در انتقال صحیح اطلاعات است.
 
انجمن خبرنگاران حرفه ای آمریکا می گوید:
 
"آزادی مطبوعات باید به عنوان حق جدایی ناپذیر مردم در یک جامعه آزاد مورد حمایت قرار گیرد. آزادی مطبوعات با آزادی و مسئولیت بحث، سوال کردن و چالشگری نسبت به حکومت و نهادهای عمومی و خصوصی همراه است. خبرنگاران هم از حق ابراز عقاید کمتر شناخته شده برخوردارند و هم از مزیت همراهی با اکثریت."
 
تعجب آور نیست که توده مردم ارزش زیادی برای اخبار قابل اعتماد قائل هستند. کلام مکتوب قدرت خاصی دارد زیرا از کلام الکترونیک ماندنی تر است. مثلا هرچند روزنامه ها در مقایسه با دیگر وسایل ارتباط جمعی به تعداد کمتری از مردم می رسند، در مقابل خوانندگان آنها شامل تعداد زیادی از افراد تصمیم گیرنده و شکل دهنده به افکار عمومی و مخاطبانی است که آگهی دهندگان به دنبال آنها هستند. اغلب، مطبوعات هستند که با برجسته نمایی رویدادها و موضوعات خاص، دستورکار خبری رادیو وتلویزیون ها را هم تعیین می کنند.
 
گزارش خبرگزاری‌ها را ارزیابی کنید
 
تحریریه بسیاری از رسانه ها، اتکای زیادی به اطلاعاتی دارند که ازسوی خبرگزاری ها تهیه می شود.
 
قابل اطمینان بودن گزارش های خبرگزاری ها بستگی به خبرگزاری، دفترمحلی آن و خبرنگارش دارد. با گذشت زمان خود شما قادر خواهید شد که گزارش های قابل اعتماد را تشخیص دهید.
 
مقررات بی بی سی ایجاب می کند که هیچ گاه خبری بر اساس گزارش تنها یک خبرگزاری تهیه نشود مگر آنکه منبع متفاوت دومی آن را تایید کند.
 
به یاد داشته باشید که شایعه مثل برق همه جا می پیچد و باید متوجه این نکته باشید که آیا منبع دوم شما واقعا اطلاعات جدیدی در اختیارتان قرار می دهد یا او هم دارد همان شایعه را پخش می کند. بعضی خبرگزاری ها ممکن است گزارشی را منتشر کنند که خودشان منبع آن نبوده اند یا آن را بررسی نکرده اند.
 
مخاطبان
 
شما برای تامین خبر، لشکری از پشتیبانان غیر فعال دارید که همان مخاطبان شما هستند. هر آنچه می توانید انجام دهید تا آنها را تشویق کنید موضوعاتی راکه در واقع خبرهای بالقوه هستند در اختیار شما بگذارند و در تهیه خبر به شما کمک کنند.
 
بعضی از روزنامه ها، به ویژه روزنامه های مردم پسند پرفروش، از خوانندگان خود می خواهند اطلاعاتی را که دارند در اختیار روزنامه بگذارند. در این روزنامه ها، چند خبرنگار مسئول پاسخ دادن به این نوع تلفن ها هستند.
 
ممکن است تیراژ یک روزنامه تنها هزاران نسخه باشد، اما این احتمال هم وجود دارد که بیش از یک نفر، هر نسخه فروخته شده را بخواند. به طور قطع از میان یک میلیون خواننده، چند نفری پیدا می شوند که خبر قابل انتشاری داشته باشند.
 
همیشه اطلاعاتی را که مردم در اختیارتان می گذارند از چند منبع دیگر هم وارسی کنید تا بتوانید صحت آن را تایید کنید. مخاطبان شما، خبرنگار نیستند و ممکن است از وقایع تعبیر درستی نداشته باشند.
 
مردم غالبا دوست دارند فکر کنند که روزنامه نگاران یا علاقه ای به گفته های آنان ندارند، یا خود از اخبار آگاهند، بنابراین باید آنها را تشویق کنید که با شما تماس بگیرند. برای چنین کاری به چند پیشنهاد زیر فکر کنید:
 
راه تماس گرفتن با تحریریه را ساده کنید؛
 
نشانی، شماره تلفن و نمابر (فکس) و ای میل تحریریه را مرتب اعلام کنید؛
 
مطمئن شوید که اطلاعات داده شده بررسی و در صورت لزوم دنبال می شود؛
 
آگهی کنید که شماره تلفن ویژه ای را در تحریریه به دریافت خبرهای داغ اختصاص داده اید؛
 
مطمئن شوید وقتی کسی در تحریریه نیست، پیامگیر تلفن فعال است؛
 
برای کسانی که خبرشان قبول می شود دستمزد یا پاداش مختصری در نظر بگیرید، یا جایزه ای تعیین کنید که هرماه به کسی اهدا شود که بهترین خبر را به شما داده است؛
 
در هر ناحیه یا منطقه، به یک نفر عنوان "خبرنگار محلی" بدهید و از او بخواهید که مطمئن شود تمام اخبار آن منطقه به دست شما می‌رسد؛
 
برای مخاطبان روشن کنید که همه اطلاعاتی را که مردم در اختیار شما قرار می دهند، مطالعه و بررسی خواهید کرد.
 
اگر اتفاق غیرمعمولی بیفتد، رسانه‌ها می‌توانند از مخاطبان خود که در محل حضور داشته‌اند بخواهند آنچه را مشاهده کرده‌اند در اختیار آن رسانه بگذارند.
 
تمام این روش ها و ابتکارات، تاکیدی است بر این پیام که رسانه شما برای نظر و اطلاعات مردم ارزش قائل است. این امر در عین حال به شما امکان می دهد که در مورد آنچه مردم واقعا می خواهند بدانند، حساسیت بیشتری به خرج دهید.
 
وقتی خبرنگاران اشتباه می کنند چه اتفاقی می افتد؟
 
اشتباه خبرنگاران در مورد یک خبر، گاه می تواند پیامدهایی وخیم و جدی به همراه داشته باشد:
 
در رواندا یک ایستگاه رادیویی به نفرت پراکنی علیه اقلیت توتسی پرداخت. رادیو از هوتوها که اکثریت قومی را تشکیل می دادند خواست که به خیابان ها بریزند و توتسی ها را بکشند. این اقدام، بازتابی از تنفر نژادی در آن کشور بود و در عین حال می تواند خود، به گسترش تنفر نژادی کمک کرده باشد. به دنبال آن برنامه رادیویی، یک نسل کشی آغازشد و به مرگ میلیون ها تن در طول سه ماه منجر شد.
 
در نیجریه خبرنگاری که در باره مسابقه ملکه زیبایی مطلب می نوشت، اظهارات اشتباهی نسبت به پیامبر اسلام بر زبان آورد. مسلمانان به خشم آمدند و در بخش هایی از آن کشور دست به شورش و حمله به تاسیسات مسیحیان زدند. در جریان این ماجرا، بیش از دویست تن کشته شدند.
 
در ایران در ماه ثور 1385، ذکر عبارت "نمنه" در یکی از کاریکاتورهای روزنامه ایران اهانت به آذری ها(ترک ها) تلقی شد. این کاریکاتور سبب موجی ازتظاهرات‌ گسترده در تهران و مناطق آذری زبان ایران، دستگیری سردبیر "ایران جمعه"  و دو تن از همکاران او، و توقیف روزنامه ایران شد.
 
این سه مثال کاملا با یکدیگر تفاوت دارند. میزان تقصیر و نوع اشتباه خبرنگاران در هر یک از این موارد نیز متفاوت است. بسیاری بر این باورند که خبرنگاران نباید با سانسور مواجه شوند، اما بیشتر مردم قبول دارند که با توجه به تاثیر عظیم خبرنگاری، باید همراه با حق آزادی بیان، مسئولیتی نیز در کار باشد تا تاثیر مطالبی که منتشر می شود با دقت در نظر گرفته شود.
 
بیشتر اشتباهات خبرنگاران به اندازه دو مثالی که برای رواندا و نیجریه آورده شد، وخیم نیستند. با این حال حتی هنگامی که اشتباهات کوچکی در مطبوعات رخ می دهد، باز هم این نکته اهمیت دارد که آن اشتباهات به سرعت تصحیح شود. چنین کاری، پیوسته بخشی از دستور العمل روزانه بیشتر روزنامه های خوب است، زیرا آنها می دانند که اعتبار، یکی از با ارزش ترین سرمایه های یک رسانه است.
 
شاهدان
 
حرف های مردم عادی که شاهد وقایع خارق العاده هستند، همیشه شنیدنی است. این شهادت ها، واقعیت ها را انسانی تر می کند و خبر را از خشکی در می آورد؛ اما مردم عادی ممکن است از روی شگفت زدگی و هیجان حرف هایی بزنند که قابل اعتماد نباشد.
 
زمانی که یک هواپیمای کنکورد در پاریس دچار سانحه شد، یک شاهد عینی گفت:
 
"من دیدم که هواپیما به هوا رفت و قبل از اینکه به زمین بخورد پشت و رو شد."
 
اما اندکی بعد معلوم شد که کنکورد به هوا نرفته است، چه برسد به آنکه پشت و رو شود. این شاهد عینی آنچه را که فکر می کرد دیده است، ندیده بود بلکه تصور کرده بودکه چنین اتفاقی رخ داده است.
 
به همین دلیل، کسانی که در مورد تصادف ها و سوانح تحقیق می کنند، در برخورد با گفته های شاهدان عینی،  احتیاط زیادی به خرج می دهند.
 
شما باید به صراحت اعلام کنید که از یک شاهد عینی نقل قول می کنید و در صورت امکان بگویید که شاهد شما کجا بوده و چقدر با محل اتفاق یا حادثه فاصله داشته است.
 
ممکن است در لحظه ای که با شاهد رویدادی گفت و گو می کنید، فراموش کنید سوال مهمی را از او بپرسید. بنابراین نام و شماره تلفن او را بگیرید تا بتوانید در صورت نیاز بعدا با وی تماس بگیرید.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.