مقالات

نشانه گذاری در خبر

 ۱۳۹۷/۰۳/۱۲
نشانه گذاری یا علامتگذاری درخبر
 
منظوراز نشانه گذاری یا علامتگذاری در خبر استفاده از نشانه ها و علامت هاییاست که خواندن و در نتیجه فهم درست مطالب را آسان و به رفع پاره ای ازابهام ها کمک می کند.
به عبارتی می توان گفت برای دریافت حداکثر معنا و جدا کردن جمله ها از یکدیگر و رعایت آنها لازم است از نشانه ها و علایمی بهره گرفت تا مخاطب، پیام را به راحتی دریافت کند.
در این مطلب آموزشی کوتاه و مختصر علامت ها و نشانه هایی را که کاربرد بیشتری در خبرها دارند، مورد بررسی قرار داده و جایگاه هر یک از آنها را با مثال ها و نمونه هایی آورده ام. بدیهی است علاقمندان می توانند با مراجعه به کتاب های دستور زبان و یا حتی کتاب های روزنامه نگاری که بیشتر آنها توضیحاتی در مورد نشانه گذاری یا علامتگذاری در خبر داده اند، به صورت کامل تر و جامع تری با این مقوله آشنا شوند.
 
***نقطه (.)
الف) نقطه برای جدا کردن جمله های خبری از یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد و کامل بودن جمله را می رساند.
مثال:
رییس انجمن حسابداران خبره ایران گفت: ((منشاء فساد اقتصادی، دولتی بودن اقتصاد و تصدی گری دولت در بخش های مختلف اقتصادی است.))
ب) همچنین پس از هر حرفی که به صورت نشانه اختصاری به کار رفته باشد، نقطه بکار می رود.
مثال:
-پست وتلگراف وتلفن(P.T.T)
-ابن سینا متوفی به سال ۴۲۸ ه.ق.
 
*نکته ضروری :
همه علامت ها و نشانه ها مانند نقطه، دو نقطه و ویرگول باید بدون فاصله به کلمه ما قبل خود وصل شود و از کلمه بعدی فاصله داشته باشد.
 
*** دونقطه (:)
نشانه دونقطه در موارد زیر کاربرد دارد:
 قبل از نقل قول مستقیم
مثال :
مخبر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: ((اتفاقی که درمرزهای شرقی ایران و در حادثه ای که در نیویورک رخ داد، یکی از ابعاد جهانی شدن را به دنیا گوشزد کرد.))
 
*نکته های ضروری:
_ نقل قول غیر مستقیم نیازی به دو نقطه ندارد.
مثال:
حامد کزرای، رییس دولت موقت افغانستان روز یکشنبه گفت که در صورت افزایش خشونت در کابل خواستار تغییر در ماموریت نیروهای بین المللی در افغانستان خواهد شد.
_ از قرار دادن نشانه دو نقطه بعد از عباراتی مانند “به گفته وی” ، “این گزارش حاکی است” و عباراتی نظیر اینها خودداری شود.
مثال صحیح:
این گزارش حاکی است به دنبال موج ناآرامی در شهرهای افغانستان از بیم حمله واشنگتن ،کابل غارت شد.
 
***سه نقطه  (…)
علامت سه نقطه در موارد زیر به کار می رود:
الف) در نقل قول مستقیم که در گیومه قرار دارد اگر به هر دلیلی بخشی از اظهارات فرد حذف شود، می توان از نشانه سه نقطه به جای آن استفاده کرد و بقیه مطلب را ادامه داد.
 
مثال:
در این بیانیه آمده است:” سفارت جمهوری اسلامی ایران ضمن اینکه عمیقا بر این باور است که دیدار آقای خاتمی از پاکستان سبب تقویت بیش از پیش مناسبات دوستانه تهران و اسلام آباد خواهد شد … ولی هنوز تاریخ این سفر میان مقام های دو کشور نهایی نشده است.”
 
ب) کلمات یا عبارات خلاف عفت عمومی و رکیک و عباراتی از این نوع که نمی توان در خبر درج کرد.
مثال:
نماینده کوهدشت بلافاصله از جا برخاست و خطاب به پورنجاتی گفت: شما مفسر نظر امام نیستید. بنشین سر جایت ای … !
 
پ) اگر به عللی مطلبی ناتمام بماند و بخواهیم جمله یا عبارت را ناتمام رها کنیم، از این علامت استفاده می شود.
مثال:
” در درجه اول امید همه ما به این بود که این انسان به زندگی باز گردد و اینکه در این لحظه که همه چیز از لحاظ پزشکی پایان یافته است، امیدوارم واسطه خیری شویم و …”
 
ت) در مواردی که کلمه یا بخشی از مطلب ناخوانا و نامفهوم باشد به جای آن سه نقطه قرار می گیرد.
مثال:
رادیو بی.بی.سی گزارش داد در این نوار ویدیویی که در افغانستان پیدا شده است، پنج نفر از اعضای … از جمله یک یمنی که مقام های آمریکایی معتقدند در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشته اند، نشان داده می شوند.
 
ث) برای نشان دادن گسیختگی تلفظ در مورد کسانی که به عادت یا بنا به حالت خاصی بریده بریده حرف می زنند.
مثال:
پس از این سخنان محکم، چهره تکیده مادر در حالی که قطره اشکی بر گونه اش چسبیده است، به سوی مردش برمی گردد، با صدایی  که گویی از ته چاهی بیرون می آید: ب…ل…ه
 
*نکته ضروری:
_ سه نقطه بدون فاصله با کلمه قبل از خود و چسبیده به آن تایپ می شود و باید با کلمه بعدی یک فاصله داشته باشد.
 
***ویرگول(،)
ویرگول نشانه توقف یا درنگ کوتاه است و در موارد زیر استفاده می شود:
الف)وقتی به چند کلمه موضوع واحدی اطلاق شود.
مثال:
آب،غذا،مسکن و هوا از لوازم اولیه حیات آدمی است.
ب)  بین دو کلمه که احتمال می رود خواننده آنها را با کسره اضافه بخواند.
مثال:
هر که به طاعت از دیگران کم است و به نعمت بیش، به صورت توانگر است و به معنی درویش.
پ) جدا کردن اعداد
مثال:
۶،۴،۲ و ۸ اعداد زوج هستند.
 
*نکته ضروری :
_ ویرگول به کلمه قبلی می چسبد و از آن فاصله نمی گیرد.
مثال:
مسوولان استان خراسان از آنچه که “رشد بی رویه تعاونی های اعتبار و صندوق های قرض الحسنه در سطح این استان “می نامند، ابراز نگرانی می کنند.
 
***گیومه یا نشانه نقل قول((  ))
گیومه برای نشان دادن قول مستقیم کسی غیر از نویسنده است و همچنین برای مشخص کردن کلمه یا اصطلاحی ویژه به کار می رود.
نشانه گیومه در موارد زیر بکار می رود:
الف)هنگامی که عین سخن یا نوشته فردی را بدون هیچ تغییر و اصطلاح ادبی ذکر کنیم.
مثال :
نماینده مردم تهران در مجلس گفت: ((آن چیزی که در پرونده اخیر به نظر می رسد این است که هنوز در دادگاه پیرامون اتهامات متهم بحث نشده است که آیا سوء استفاده و خلاف قانون شده یا نشده است و بطور طبیعی باید منتظر ادامه دادگاه بود.))
 
ب)در میان جملات و هنگام بیان نقل قول غیر مستقیم امکان دارد واژه و یا عبارتی عینا به نقل از گوینده نقل شود. برای تاکید بر اینکه این کلمه یا عبارت عین سخن گوینده است، می توان آن را داخل گیومه قرار داد.
مثال:
رییس مجلس شورای اسلامی جوانان برگزیده در المپیادها را ((فرهیختگان آینده ساز ایران)) خواند.
 
*نکته های ضروری :
_ گاهی هنگام ذکر اسامی خاص به جای گیومه از پرانتز استفاده می شود که نادرست است.
 
_ گیومه باید به کلمات مربوط به خود بچسبد و از آنها فاصله نمی گیرد.
 
_ وقتی جمله از فردی عینا نقل و داخل گیومه قرارداده می شود، در پایان جمله نقطه گذاشته می شود و پس از آن گیومه قرار می گیرد.
مثال: رییس جمهور گفت: ((ما می خواهیم استقلال خود را حفظ کنیم.))
 
***نشانه تعجب( ! )
نشانه تعجب در پایان جمله هایی  به کار می رود که نشان دهنده یکی از حالات شدید نفسانی و عاطفی همانند تعجب، تاکید، تحقیر، تنفر، خطاب، تحسین و شادمانی است.
مثال :
_ ای دوست!
_ آهسته !
_ بسیار خوب !
_ آه!
_ عجب آدم دورنگی است !
 
***نشانه استفهام (؟)
این نشانه و علامت در موارد زیر به کار می رود:
الف) در پایان جمله های پرسشی
مثال:
علت فرار مغزها از کشورهای جهان سوم را در کجا باید جست و جو کرد؟
 
ب)پس از هر کلمه یا عبارتی که جای جمله استفهامی مستقیم را بگیرد.
مثال:
سکوت نشانه چیست ؟رضایت یا مخالفت؟
 
*چند نکته ضروری :
_ گاهی علامت استفهام به جای علامت تعجب به کار برده می شود که صحیح نیست و همچنین در برخی موارد برای نشان دادن تعجب بیش از حد، دو یا چند علامت سوال را پشت سر هم می آورند که نادرست است.
 
_ پس از علامت سوال نباید نقطه گذاشته شود.
 
_ سوالاتی که به صورت غیر مستقیم در جمله ذکر می شود نیازی به علامت سوال ندارد و نباید در پایان چنین جملاتی نشانه استفهام قرارداد.
مثال:
وزیر خارجه در مذاکرات خود این نکته را یادآور شده بود که چرا مقامات اتحادیه اروپا در برابر این رویداد موضع قاطعی اتخاذ  نکرده اند.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.